O Guillermo del Toro επιστρέφει στην σκηνοθεσία επιλέγοντας την ομώνυμη gothic-noir νουβέλα του William Lindsay. Λογικό, πρόκειται για ένα βιβλίο που
ταιριάζει απόλυτα στην σκηνοθεσία φαντασίας και μυστηρίου που διαπερνά όλο του
το έργο. Και, βέβαια, ως λάτρης του Noir Genre, έχει αδυναμία στην πρώτη
κινηματογραφική απόδοση της νουβέλας, το αριστουργηματικό classic film noir του
Edmund Goulding του 1947, με τον εκπληκτικό Tyrone Power στον πρωταγωνιστικό
ρόλο, που ήταν και ο ρόλος της ζωής του. Δεν κάνει όμως ένα απλό remake του
κλασικού film noir, το οποίο βέβαια είναι κλάσης ανώτερο - πρόκειται για
μοναδικό στο είδος του film noir έργο που πολλοί μεγάλοι σκηνοθέτες λάτρεψαν
και έβαλαν στις λίστες τους των αγαπημένων ταινιών τους - αλλά επιχειρεί να
ακολουθήσει την νουβέλα πιο πιστά, προσθέτοντας ωστόσο και κάποιες μικρές,
προσωπικές του πινελιές.
Έχουμε εδώ, λοιπόν, να κάνουμε με ένα retro-noir, ένα,
τρόπον τινά, "ιστορικό" noir, υπό την έννοια ότι είναι μεν έγχρωμο
(i.e. neo-noir), αλλά δεν αφορά την σύγχρονη εποχή (όπως όλα τα neo-noir), αλλά
την classic era του genre, viz 1940-1959 και, ως εκ τούτου, έχει vintage
σκηνικά και κοστούμια και χωροχρονικά αφορά την Αμερική της Cold War era μετά
τον Β' ΠΠ. Τα σκηνικά, τα κοστούμια και οι ηθοποιοί είναι όλα εξαιρετικά, όπως
και η σκηνοθεσία του del Toro, αλλά κάνει κάποιες κοιλιές λόγω μεγάλου μήκους
(140 min) και πασχίζει λίγο στην μουσική υπόκρουση - ήθελε περισσότερη Jazz -
χωρίς να καταφέρνει, εντέλει, και λόγω χρώματος ασφαλώς, να πιάσει την
ατμόσφαιρα της εξπρεσιονιστικής - gothic
- horror - noir ταινίας του 1947, που είναι κατάμαυρη και εντελώς καφκική. Αυτό
ο del Toro το αντιλήφθηκε βέβαια από την αρχή, για αυτό και κυκλοφόρησε και μία
ασπρόμαυρη εκδοχή της ταινίας με τίτλο "Nightmare Alley: Vision in
Darkness and Light" σε επιλεγμένο αριθμό αιθουσών, χωρίς να πάει καλά
εισπρακτικά ωστόσο.
Το noir genre πλέον δεν βρίσκει
αντίκρισμα στην μαζική κουλτούρα, αφορά ένα κλειστό club cinephiles που
γνωρίζουν από ιστορία του Cinema και μπορούν ακόμα να αναγνωρίσουν τα στοιχεία
τέχνης (εξπρεσιονισμός, gothic), φιλοσοφίας (καφκικός υπαρξισμός, φροϋδισμός,
κτλ), πολιτικής (Ψυχρός Πόλεμος, Β' ΠΠ Πόλεμος, κατασκοπία) και της
κοινωνικόψυχολογικής συνθήκης (παράνοια, φόβος, πεσιμισμός, μηδενισμός,
φαταλισμός, απόγνωση, κτλ) γένεσης του noir.
Η υπόθεση, παραμένει εν πολλοίς ίδια όπως της νουβέλας, με ελάχιστες εκπλήξεις από τον del Toro: O χαρισματικός στην χειραγώγηση μέσω εξαπάτησης ανθρώπων και υπερφιλόδοξος Stanton "Stan" Carlisle (Bradley Cooper) γίνεται μέλος ενός περιοδεύοντα τσίρκου-θιάσου και κερδίζει την εύνοια της μέντιουμ Zeena και του συζύγου της Pete. Αφού επιβάλλεται στον Θίασο-Τσίρκο, μεταφέρεται με την Molly (Rooney Mara) στην Νέα Υόρκη του 1940 με φόντο την οικονομική ύφεση της Αμερικής όπου αρχίζει να στήνει κομπίνες σε βάρος της πλούσιας ελίτ. Εκεί, ο Stanton καταστρώνει ένα κόλπο με στόχο έναν μεγιστάνα, με την συνδρομή της μυστηριώδους ψυχιάτρου και femme fatale Lilith Ritter (Cate Blanchett), που τον αναλαμβάνει συγχρόνως να τον ψυχαναλύσει. Την εξαπάτηση και την χειραγώγηση μέσω του δήθεν μυστικισμού που ασκεί τόσο επιδέξια ανερχόμενος ταχύτατα στην κοινωνική ιεραρχία, θα την βρει από την Lilith Ritter, καταλήγοντας εκεί ακριβώς απ' όπου ξεκίνησε.
Η ταινία είναι άνω του μετρίου,
ιδιαίτερη και ενδιαφέρουσα λόγω μυστηρίου, υπόθεσης και σκηνοθεσίας και μπορεί
να λογιστεί ως το homage του del Toro, όπως όλοι οι μεγάλοι σκηνοθέτες
συνηθίζουν να κάνουν μια φορά στην καριέρα τους, στο genre-πεμπτουσία της 7ης
Τέχνης, το film noir.
*By Philippos Filios.
