MAX WEBER

 

1. «Κοινωνιολογία» είναι η επιστήμη που επιδιώκει να κατανοήσει ερμηνευτικά το κοινωνικό πράττειν και, με τον τρόπο αυτό, να το εξηγήσει αιτιακά κατά την πορεία και τις επιδράσεις του.

2. «Πράττειν» είναι η ανθρώπινη συμπεριφορά (ασχέτως αν πρόκειται για εξωτερική ή εσωτερική πράξη, παράλειψη ή ανοχή) όταν και εφόσον ο/οι δρων/δρώντες συνδέουν με αυτήν ένα υποκειμενικό νόημα.

3. «Κοινωνικό Πράττειν» είναι η συμπεριφορά σύμφωνα με το προσδιορισμένο νόημα του/των δρώντος/δρώντων που αναφέρεται στη συμπεριφορά άλλων και προσανατολίζεται προς αυτή κατά την επιτέλεση του.

4. «Ισχύς» είναι κάθε πιθανότητα επιβολής της ιδίας βούλησης εντός μίας κοινωνικής σχέσης, ακόμα και ενάντια σε αντίσταση - ασχέτως που βασίζεται αυτή η πιθανότητα.

5. «Εξουσία» είναι η πιθανότητα υπακοής σε μια διαταγή συγκεκριμένου περιεχομένου από προσδιορίσιμα πρόσωπα.

6. «Κράτος» είναι το μονοπώλιο της νόμιμης φυσικής βίας εντός ορισμένου εδάφους – το "έδαφος" αποτελεί ουσιώδες γνώρισμα του.

7. «Πολιτική» είναι ο αγώνας για την απόκτηση ενός μεριδίου ισχύος ή για επιρροή στον καταμερισμό της ισχύος, είτε ανάμεσα σε κράτη είτε ανάμεσα σε ομάδες εντός των κρατών.

8. Όποιος ασκεί πολιτική επιζητεί ισχύ: ισχύ είτε ως μέσο για την εξυπηρέτηση άλλων σκοπών (ιδεωδών ή εγωιστικών) είτε ως αυτοσκοπό προκειμένου να απολαύσει το γόητρο που η ισχύς προσφέρει.

Η νομιμοποίηση της Εξουσίας πραγματώνεται μέσω τριών "καθαρών ιδεότυπων" οι οποίοι στην πραγματικότητα δεν είναι τόσο διακριτοί αλλά συμπλέκονται.

1. Η αυθεντία του "αιώνιου χθες", ήτοι του Εθίμου, που το καθαγιάζει μία εγκυρότητα που χάνεται στα βάθη του παρελθόντος και το συντηρεί η συνήθεια. Αυτή είναι η «παραδοσιακή εξουσία», όπως την ασκούσαν οι πατριάρχες αφέντες.

2. Η αυθεντία του προσωπικού Χαρίσματος, ήτοι η εντελώς προσωπική αφοσίωση και πίστη στις αποκαλυμμένες αλήθειες, στις ηρωικές πράξεις και στις ηγετικές ιδιότητες ενός ατόμου. Τέτοια "χαρισματική" εξουσία άσκησαν οι προφήτες, ο πολέμαρχος, ο ηγεμόνας που βασίζεται στην λαϊκή βούληση, ο δημαγωγός και ο πολιτικός κομματικός αρχηγός.

3. Η εξουσία που θεμελιώνεται μέσω της «Νομιμότητας», ήτοι της πίστης στην εγκυρότητα του Θετικού Δικαίου. Τέτοια είναι η εξουσία που ασκεί ο σύγχρονος "κρατικός λειτουργός" και όλοι εκείνοι οι θεσμικοί φορείς ισχύος που απ' αυτή την άποψη του μοιάζουν.

*Max Weber, από το "Η πολιτική ως κάλεσμα και επάγγελμα", μτφρ. Κώστας Κουτσουρέλης, εκδ. Δώμα.
*Οικονομία και Κοινωνία, 1. Κοινωνιολογικές Έννοιες, Max Weber, μτφρ. Θανάσης Γκιούρας, εκδ. Σαββάλας, σσ. 4 & 56.